تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین

پیشگفتار …………………………………………………………………………………………………………………………………. 13

فصل اول: شناخت چهارچوب نظری تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی

1-1- مفاهیم اقتصاد دانش بنیان ……………………………………………………………………………………. 19
1-1-1- تعریف اقتصاد دانش بنيان ………………………………………………………………………………. 19
2-1-1- معنی لغوی اقتصاد دانش بنيان …………………………………………………………………….. 21
3-1-1- تاريخچه مفهوم اقتصاد دانش بنيان ……………………………………………………………….. 21
4-1-1- رويكردهاي مختلف به اقتصاد دانش بنيان ………………………………………………….. 26
5-1-1- رويكرد سیاستگذاری اقتصاد دانش بنيان در ایران ……………………………………. 29
2-1- تولید داخلی کلید رفع معضلات اقتصادی- اجتماعی وفرهنگی …………………. 29
3-1- افزایش تولید ملی عاملی موثر در کنترل تورم …………………………………………………… 34
4-1- حفظ استقلال همه جانبه کشور ………………………………………………………………………….. 41
5-1- رونق و رشد اقتصادی ……………………………………………………………………………………………. 43

فصل دوم : ضرورت شناخت دانش بنیان

1-2- دانش بنیان راه میانبر اقتصاد و اشتغال زایی …………………………………………………….. 49
2-2- ظرفیت اشتغال زایی در حوزه دانش‌بنیان ………………………………………………………….. 51
3-2- جایگاه دانش بنیان در طرح های کلان علمی و تولیدی …………………………………. 54
4-2- تولید دانش‌بنیان حلقه مفقوده در اقتصاد ایران ……………………………………………. 56
1-4-2- حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان راه میان‌بُر خروج اقتصاد از رکود ………….. 57
2-4-2- تحقق تولید و اشتغال دانش‌بنیان از مسیر بنگاه‌های متوسط و بزرگ ………. 59
5-2- نقش پارک های علم و فناوری در توسعه دانش بنیان ………………………………………. 60
1-5-2- انواع پارک تحقیقاتی ………………………………………………………………………………………. 62
1-1-5-2- پارک علمی(Science park) …………………………………………………… 62
2-1-5-2- پارک فناوری(Technology park) …………………………………………. 62
2-5-2- روش شکل گیری شرکت دانش محور ………………………………………………………. 63
1-2-5-2- انشعاب عملیاتی ازسازمان مادر …………………………………………………………… 63
2-2-5-2- انشعاب سازمانی از شرکت مادر ……………………………………………………….. 63
3-2-5-2- کارآفرينان مستقل ……………………………………………………………………………… 63
3-5-2- انکوباترها …………………………………………………………………………………………………………… 64
4-5-2- طبقه بندی انکوباتورها ………………………………………………………………………………….. 65
1-4-5-2- انکوباتورهای صنعتی ………………………………………………………………………….. 65
2-4-5-2- انکوباتورهای دانشگاهی ……………………………………………………………………… 65
3-4-5-2- انکوباتورهای مجازی …………………………………………………………………………… 65
4-4-5-2- انکوباتورهای بین المللی …………………………………………………………………….. 65
6-2- پارک فناوری حلقه واسط دانشگاه و صنعت ……………………………………………………… 66
1-6-2- انواع ديدگاه نسبت به پارک های علم و فناوری ……………………………………. 67
1-1-6-2- ديدگاه نهادی ……………………………………………………………………………………. 67
2-1-6-2- ديدگاه اقتصادی ………………………………………………………………………………….. 67
7-2- تاريخچه پارک های علم و فناوری در دنیا و ايران ………………………………………. 68
8-2- اهمیت و کارکرد پارک های علم و فناوری …………………………………………………….. 69
1-8-2- توسعه مبتنی بر فناوری …………………………………………………………………………… 69
2-8-2- توسعه خوشه های صنعتی ………………………………………………………………………….. 70
3-8-2- اشتغالزايی ……………………………………………………………………………………………………. 70
4-8-2- کارايی کسب وکار ………………………………………………………………………………………….. 70
5-8-2- ارتباط صنعت با دانشگاه …………………………………………………………………………….. 70
6-8-2- شبکه سازی ………………………………………………………………………………………………….. 70
7-8-2- پشتیبانی از کسب و کارهای جديد ………………………………………………………………. 71
8-8-2- توسعه منطقه ای …………………………………………………………………………………………… 71
9-8-2- انتقال فناوری …………………………………………………………………………………………………… 72
10-8-2- تحريک نوآوری ………………………………………………………………………………………… 72
9-2- بررسی عوامل موفقیت در پارک علم و فناوری ……………………………………………… 73
1-9-2- فاکتورهای وابسته به مکان ……………………………………………………………………………. 73
2-9-2- فاکتورهای وابسته به امکانات و تأمین ضرورت ………………………………………… 73
3-9-2- فاکتورهای وابسته به مکانیزم های پشتیبانی ………………………………………… 74
10-2- تأثیر پارک های علم وفناوری بر شرکت های دانش بنیان …………………………. 74
11-2- نقش فناوری اطلاعات در تولید دانش بنیان و اشتغال زایی …………………………… 76
1-11-2- تأثیر و مشارکت فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال‌آفرینی ……………. 78
2-11- 2- اشتغالزایی و شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه فناوری اطلاعات ………….. 80
3-11-2- زیرساخت‌های اطلاعات …………………………………………………………………………….. 81
4-11-2- توسعه علمی و فناوری کشور در گرو حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان …81
5-11-2-جایگاه علم و فناوری در تحقق اقتصاد مقاومتی ……………………………………….. 82
6-11-2- اقتصاد دانش ‌بنیان، بر مبنای تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات … 84
12-2- تأثیر سرمایه انسانی بر اشتغال‌آفرینی ………………………………………………………….. 87
1-12-2- تاثیر کسب و کارهای دانش بنیان بر رشد اقتصادی کشور ………………….. 87
2-12-2- ضرورت راه اندازی و توسعه کسب و کارهای دانش بنیان ……………………… 88
3-12-2- توسعه و راه‌اندازی کسب و کارهای دانش‌بنیان در کشور ……………………. 89

فصل سوم: موانع و چالش های تولید و اشتغال آفرینی

1-3- ضرورت شناخت مولفه های اقتصاد مقاومتی ……………………………………………………… 93
1-1-3- مردمی نمودن اقتصاد …………………………………………………………………………………… 93
2-1-3- تقویت فرهنگ کار و تولید …………………………………………………………………………… 94
3-1-3- کاهش وابستگی به ذخایر زیرزمینی …………………………………………………………… 94
4-1-3- اصلاح الگوی مصرف و پرهیز از اسراف ……………………………………………………. 95
1-4-1- 3- راهکار های اصلاح الگوی مصرف …………………………………………………….. 97
2-4-1-3- مدیریت انرژی …………………………………………………………………………………. 98
5-1-3- حمایت از تولید ملی ……………………………………………………………………………………… 99
6-1-3- استفادة حداکثری از همة ظرفیت ها ………………………………………………………. 100
7-1-3- روح خودباوری و خوداتکایی …………………………………………………………………….. 101
8-1-3- توجه به اقتصاد دانش بنیان ……………………………………………………………………….. 101
2-3- راه کارهای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ……………………………………………….. 103
1-2-3- اشتغالزایی …………………………………………………………………………………………………. 105
2-2-3- توسعه زیرساخت ها ……………………………………………………………………………………. 107
3-2-3- توسعه فناوری و نرم‌افزار ……………………………………………………………………………… 108
4-2-3- توسعه تجارت منطقه ای ……………………………………………………………………………. 110
5-2-3- توسعه بخش کشاورزی ……………………………………………………………………………… 113
6-2-3- افزایش تولید و کیفیت محصولات ……………………………………………………………. 114
7-2-3- صنایع دفاع الگوی خوداتکایی …………………………………………………………………… 117
8-2-3- ایجاد نظام مالی کارآمد ………………………………………………………………………………… 118
9-2-3- اجرای اصل 44 قانون اساسی ………………………………………………………………………. 119
3-3- موانع وچالش های تولید دانش بنیان …………………………………………………………….. 121
1-3-3- عدم‌همراهی بانک‌ها …………………………………………………………………………………. 121
2-3-3- فضای نامناسب کسب و کار ………………………………………………………………………. 122
3-3-3- چند نرخی بودن نرخ ارز …………………………………………………………………………. 122
4-3-3- بالابودن نرخ تورم ………………………………………………………………………………………. 122
5-3-3- مشکلات فرهنگی ……………………………………………………………………………………… 123
6-3-3- سیاست‌های نامتناسب …………………………………………………………………………….. 124
7-3-3- راه کارهای حمایت از تولید ……………………………………………………………………. 124
4-3- ضرورت توجه به تولید داخلی و دانش بنیان …………………………………………………… 126
1-4-3- آمار بیكاری بالا ………………………………………………………………………………………….. 126
2-4-3- امکان تهاجم قدرت های سلطه علیه کشور …………………………………………… 127
3-4-3- نقدینگی بالا و سرمایه های سرگردان …………………………………………………….. 127
4-4-3- فرصت سرمایه گذاری خارجی ……………………………………………………………….. 127
5-3- لزوم ایجاد حمایت از تولید و دگرگونی مکانیزم های سنتی …………………….. 127
6-3- آخرین آمار رسمی از وضعیت تولید ……………………………………………………………. 129
7-3- تولید، قربانی اصلی توقف طرح هدفمندی یارانه‌ها ……………………………………… 130

فصل چهارم: بررسی سایر کشورها دراتکابه تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی

1-4- تجربیات سایر کشورها ……………………………………………………………………………………. 135
1-1-4- پيشنهاد کشورها بـرای دستيابی به اقتصاد دانش ………………………………. 138
2-1-4- عوامل مهم کشورها در تحقق اقتصاد دانش بینان …………………………….. 139
2-4- بررسی کشور ژاپن ………………………………………………………………………………………….. 140
3-4- بررسی کشور چین …………………………………………………………………………………………. 143
4-4- بررسی کشور کره جنوبی ……………………………………………………………………………. 145
1-4-4- استراتژي توسعه اقتصاد دانشي در كره ……………………………………………………. 146
2-4-4- كره براي توسعه اقتصاد طرح جامع دانش بنيان در سال 1999 ……………… 147
5-4- بررسی کشور فنلاند …………………………………………………………………………………….. 150
1-5-4- عوامل مؤثر در اقتصاد دانش بنيان فنلاند ………………………………………………. 150
1-1-5- 4- استقبال از نوسازي صنعتي …………………………………………………………… 150
2-1-5- 4- آموزش به عنوان پارادايم رقابتي ………………………………………………… 151
3-1-5- 4- هدايت اكوسيستم اقتصاد دانش بنيان ……………………………………….. 151
2-5-4- بازیگران و نهادهای اقتصاد دانش بنيان فنلاند …………………………………….. 152
3-5-4- اجراي سياست نوآوري …………………………………………………………………………….. 155
1-3-5- 4- مبانی تعادل در سیاست های سرمایه گذاری پژوهشی فنلاند … 156
4-5-4- پايش و ارزشيابي سرمايه گذاري ها ………………………………………………………….. 156
5-5-4- اقتصاد دانش بنيان و جهاني سازي …………………………………………………………. 156
6-5-4- تكامل سياست هاي اقتصاد دانش بنيان در فنلاند ………………………………. 157
6-4- بررسی کشور هندوستان ………………………………………………………………………………….. 159
1-6-4- تقويت رژيم اقتصادي و نهادي …………………………………………………………………. 160
2-6-4- توسعه سرمايه انساني ماهر و متخصص ……………………………………………………. 161
3-6-4- ساماندهي نظام نوآوري كار …………………………………………………………………… 162
4-6-4- ايجاد زيرساخت هاي پوياي اطلاعاتي …………………………………………………….. 165
7-4- بررسی کشور ترکیه ……………………………………………………………………………………………. 166
1-7-4- جايگاه اقتصاد دانش بنيان در برنامه هاي توسعه ملي …………………………. 166
2-7-4- گذار اقتصاد تركيه ……………………………………………………………………………………. 167
1-2-7- 4- عوامل اصلی گذار ترکیه به اقتصاد دانش بنیان ……………………….. 168
3-7-4- منابع انساني براي گذار به اقتصاد دانش بنيان …………………………………….. 170
4-7-4- فناوري اطلاعات و ارتباطات براي گذار به اقتصاد دانش بنيـان …………. 170
5-7-4- محيط كسب و كار و گذار به اقتصاد دانش بنيان ……………………………….. 171
6-7-4- اقتصاد ترکیه یعنی آموختن از بحران ……………………………………………………… 171